Alert Prawny: Nowelizacja KSH wchodzi w życie – nowe rozwiązania dla krajowych i transgranicznych reorganizacji spółek

Nowelizacja KSH wchodzi w życie – nowe rozwiązania dla krajowych i transgranicznych reorganizacji spółek

Propozycje zmian w Kodeksie spółek handlowych („KSH”) omawialiśmy już w I połowie roku [LINK].

Nowelizacja, oprócz implementacji unijnych regulacji dotyczących transgranicznych przekształceń, podziałów i połączeń, kreuje też nowe rozwiązania dla krajowych reorganizacji spółek.

Zmiany wchodzą w życie już jutro, tj. 15 września 2023 r. Poniżej podsumowujemy kluczowe z nich.

Nowe rozwiązania dla krajowych reorganizacji

• Nowy typ podziału – podział przez wyodrębnienie

Do KSH wprowadzono nową formę podziału częściowego spółki – podział przez wyodrębnienie. Polega on na przeniesieniu części majątku spółki dzielonej na spółkę lub spółki (istniejące lub nowo zawiązane) w zamian za akcje lub udziały, które obejmuje bezpośrednio spółka dzielona. W odróżnieniu od podziału przez wydzielenie, to zatem spółka dzielona (a nie wspólnicy lub akcjonariusze spółki dzielonej) otrzymuje udziały (akcje) w spółce przejmującej w zamian za przekazanie części majątku.

Rozwiązanie to uelastycznia możliwość wyodrębniania spółek-córek i – dzięki zasadzie sukcesji uniwersalnej – może stanowić alternatywę w stosunku do transakcji aportu zorganizowanej części przedsiębiorstwa czy transakcji typu asset deal.

• Nowa uproszczona forma połączenia

Nowelizacja przewiduje nową możliwość uproszczonego połączenia w przypadku, gdy jeden wspólnik (akcjonariusz) posiada w sposób bezpośredni lub pośredni wszystkie udziały (akcje) w łączących się spółkach. Połączenie takie nie wymaga podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej, przyznania udziałów (akcji) spółki przejmującej oraz badania planu połączenia przez biegłego rewidenta. Umożliwi to uproszczoną koncentrację majątku spółek rozproszonych w ramach struktury holdingowej i połączenie np. spółki-wnuczki ze swoją spółką-babcią.

Uproszczone połączenie jest dostępne także dla spółek, w których kilku wspólników (akcjonariuszy) posiada udziały (akcje) w takiej samej proporcji w każdej z tych spółek. Może to umożliwić uproszczone połączenia np. w ramach rodzinnych grup spółek, gdzie kilku członków rodziny posiada udziały (akcje) w kilku spółkach w takich samych proporcjach.

• Nowe możliwości reorganizacyjne dla spółki komandytowo-akcyjnej

Spółka komandytowo-akcyjna otrzymała uprawnienie do uczestniczenia w połączeniach ze spółkami kapitałowymi jako spółka przejmująca (w przypadku połączenia przez przejęcie) lub spółka nowo zawiązana (w przypadku połączenia przez zawiązanie nowej spółki). Dotychczas było to niemożliwe.

Dodatkowo, spółka komandytowo-akcyjna będzie mogła zostać podzielona, zarówno na poziomie krajowym, jak i transgranicznym.

• Nowa możliwość łączenia spółek osobowych

Spółki osobowe otrzymały możliwość łączenia się między sobą także poprzez zawiązanie spółki komandytowo-akcyjnej albo przejęcie przez spółkę komandytowo-akcyjną. Dotychczas, spółki osobowe mogły łączyć się między sobą tylko poprzez zawiązanie spółki kapitałowej.

Nowe rozwiązania dla reorganizacji transgranicznych

• Transgraniczne przekształcenie spółki

Kluczową nowością jest możliwość przeprowadzenia transgranicznego przekształcenia spółki. Przypomnijmy, że dotychczas przepisy dopuszczały jedynie możliwość transgranicznego połączenia spółek.

Na podstawie nowych przepisów polskie spółki kapitałowe i spółki komandytowo-akcyjne mogą dokonać przekształcenia w spółkę zagraniczną podlegającą prawu państwa członkowskiego UE lub państwa-strony umowy o EOG i mającą siedzibę statutową, zarząd główny lub główny zakład na terenie UE lub państwa-strony umowy o EOG. Skutkiem takiego przekształcenia może być więc przeniesienie siedziby polskiej spółki poza terytorium Polski i kontynuowanie w sposób niezakłócony działalności na terytorium innego państwa, co dotychczas oznaczało konieczność jej likwidacji w Polsce i założenia nowej spółki za granicą.

• Transgraniczny podział spółki

Kolejną nowością jest możliwość dokonania podziału transgranicznego. Polskie spółki kapitałowe i spółki komandytowo-akcyjne uzyskały możliwość podzielenia się na dwie lub więcej spółek zagranicznych podlegających prawu państwa członkowskiego UE lub państwa-strony umowy o EOG i mających siedzibę statutową, zarząd główny lub główny zakład na terenie UE lub państwa-strony umowy o EOG.

Podział może przybrać dowolną z form znanych dla podziałów krajowych, w tym także nową formę podziału przez wyodrębnienie. Narzędzie to może być nową szansą dla polskich spółek do ich zagranicznej ekspansji. Polska spółka może w ten sposób utworzyć swoją zagraniczną spółkę-siostrę, czy zagraniczną spółkę-córkę. Podział transgraniczny może obejmować tylko podział majątku spółki dzielonej na nowo zawiązaną spółkę (spółki). Niemożliwy jest podział transgraniczny prowadzący do przeniesienia majątku spółki dzielonej na już istniejącą spółkę (spółki) zagraniczne.

• Ujednolicenie zasad przeprowadzania operacji transgranicznych oraz ochrony pracowników, wierzycieli i wspólników mniejszościowych

Nowelizacja ujednolica zasady przeprowadzania operacji transgranicznych, tj. transgranicznych połączeń, podziałów lub przekształceń. Dotyczy to przede wszystkim ochrony pracowników, wierzycieli i wspólników spółek biorących udział w operacji. Sprowadza się to m.in. do:

➡️obowiązku określenia – w planie operacji transgranicznej – zabezpieczeń roszczeń proponowanych wierzycielom czy warunków wykonywania praw wierzycieli, pracowników i wspólników oraz adresu strony internetowej, na której można bezpłatnie uzyskać informacje na temat tych warunków;

➡️prawa wspólników, wierzycieli i przedstawicieli pracowników do złożenia spółce uwag dotyczących planu operacji transgranicznej;

➡️prawa wierzycieli do żądania zabezpieczenia swoich roszczeń, jeżeli uprawdopodobnią, że ich zaspokojenie jest zagrożone w wyniku operacji;

➡️prawa wspólnika (akcjonariusza) do żądania odkupu udziałów (akcji), jeżeli głosował on przeciwko uchwale w sprawie operacji transgranicznej i zażądał zaprotokołowania sprzeciwu albo został bezzasadnie niedopuszczony do udziału w zgromadzeniu wspólników albo walnym zgromadzeniu, na którym została powzięta uchwała w sprawie operacji transgranicznej; cena odkupu odpowiadać ma wartości godziwej udziałów (akcji) a jej należyte ustalenie podlega badaniu przez biegłego rewidenta;

➡️obowiązku zarządu do sporządzenia sprawozdań dla wspólników i pracowników wyjaśniających podstawy prawne i uzasadniających ekonomiczne aspekty operacji transgranicznej, w tym wyjaśniające skutki tej operacji dla pracowników oraz dla przyszłej działalności spółki

• Nowa uproszczona forma transgranicznego połączenia

Nowelizacja – oprócz ujednolicenia aktualnych przepisów o połączeniu transgranicznym do standardów unijnych – wprowadza także nowy, uproszczony sposób transgranicznego połączenia spółek przez przejęcie. Takie połączenie może zostać przeprowadzone bez przyznawania udziałów (akcji) spółki przejmującej w razie, gdy jeden wspólnik (akcjonariusz) posiada w sposób bezpośredni lub pośredni wszystkie udziały (akcje) łączących się spółek. Rozwiązanie to pozwoli więc na uniknięcie podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej i umożliwi uproszczoną koncentrację majątku spółek rozproszonych w ramach transgranicznej struktury holdingowej.

• Poszerzona kontrola sądu rejestrowego nad legalnością operacji transgranicznych

Istotne ryzyka wynikające z nowelizacji mogą wynikać ze znacznego rozszerzenia uprawnień kontrolnych sądu rejestrowego nad legalnością procesu operacji transgranicznej w kontekście klauzuli nadużycia. Sąd rejestrowy może odmówić wydania zaświadczenia o zgodności z prawem polskim operacji transgranicznej – a co za tym idzie przeprowadzenia operacji – jeżeli stwierdzi, że służy ona popełnieniu nadużycia, naruszenia lub obejścia prawa np. jest realizowana w celu uchylenia się od zapłaty podatków lub składek wobec ZUS czy też ma utrudnić wierzycielom dochodzenie ich wierzytelności albo jej celem jest obejście praw pracowników. W tym celu sąd rejestrowy – w razie powzięcia poważnych wątpliwości – może zwrócić się o opinię do innych właściwych organów (przede wszystkim podatkowych) lub biegłych w celu zbadania określonego zakresu działalności spółki i legalności procesu operacji transgranicznej.

Dodatkowo, nowym etapem operacji transgranicznych jest obligatoryjne wydanie opinii przez Szefa KAS mającej na celu przeciwdziałanie nadużyciom w zakresie tych operacji. Wniosek o wydanie tej opinii należy złożyć łącznie z wnioskiem do sądu rejestrowego o wydanie zaświadczenia o zgodności z prawem polskim operacji transgranicznej. Wniosek ten sąd rejestrowy niezwłocznie przesyła do właściwego organu podatkowego. Przedmiotem opinii jest przede wszystkim ocena, czy nie istnieje uzasadnione przypuszczenie, że dokonanie operacji transgranicznej może stanowić obejście prawa podatkowego oraz potwierdzenie, że zobowiązania pieniężne spółki wobec organów podatkowych, w tym jednostek samorządu terytorialnego, są zaspokojone lub zabezpieczone.

Ponadto, koniecznym załącznikiem do wniosku o wydanie zaświadczenia jest m.in. zaświadczenie ZUS o niezaleganiu z płatnościami na rzecz ZUS.

SWOT – Nowelizacja KSH wchodzi w życie – nowe rozwiązania dla krajowych i transgranicznych reorganizacji spółek

MOCNE STRONY

• Nowe operacje transgraniczne: umożliwienie dokonania podziału i przekształcenia transgranicznego
• Nowa uproszczona forma transgranicznego połączenia spółek, w których 1 wspólnik (akcjonariusz) posiada w sposób bezpośredni lub pośredni 100% udziałów (akcji)
• Nowy typ podziału spółek – podział przez wyodrębnienie
• Nowa możliwość uproszczonego połączenia spółek, w których 1 wspólnik (akcjonariusz) posiada w sposób bezpośredni lub pośredni 100% udziałów (akcji)
• Nowa możliwość uproszczonego połączenia spółek, w których kilku wspólników (akcjonariuszy) posiada udziały (akcje) w takiej samej proporcji w każdej z łączących się spółek
• Umożliwienie spółce komandytowo-akcyjnej połączenia ze spółkami kapitałowymi jako spółka przejmująca lub spółka nowo zawiązana
• Umożliwienie dokonania podziału spółki komandytowo-akcyjnej
• Umożliwienie połączenia spółek osobowych poprzez zawiązanie spółki komandytowo-akcyjnej albo przejęcie przez spółkę komandytowo-akcyjną

SZANSE:

• Poszerzenie mobilności polskich spółek na rynku unijnym
• Nowe możliwości reorganizacji krajowych i transgranicznych dla polskich spółek
• Nowe narzędzia do ekspansji zagranicznej polskich spółek
• Elastyczne przeniesienie siedziby polskiej spółki za granicę z wykorzystaniem przekształcenia transgranicznego
• Ułatwienie ekspansji zagranicznej polskich spółek poprzez podział transgraniczny
• Podział przez wyodrębnienie jako alternatywa w stosunku do transakcji aportu zorganizowanej części przedsiębiorstwa czy transakcji typu asset deal
• Podział przez wyodrębnienie jako możliwość uproszczonego wyodrębniania spółek-córek
• Możliwość uproszczonej koncentracji majątku spółek rozproszonych w ramach struktury holdingowej
• Możliwość uproszczonego połączenia spółek w ramach rodzinnych grup spółek, w których kilku członków rodziny posiada udziały (akcje) w takiej samej proporcji

ZAGROŻENIA:

• Poszerzona kontrola sądu rejestrowego nad legalnością procesu podziału, połączenia czy przekształcenia transgranicznego w kontekście klauzuli nadużycia
• Obowiązek wydania opinii przez Szefa KAS mającej na celu przeciwdziałanie nadużyciom w zakresie operacji transgranicznych
• Prawo zwracania się przez sąd rejestrowy oraz Szefa KAS o opinie do innych właściwych organów w celu zbadania legalności procesu operacji transgranicznej
• Prawo zwracania się przez sąd rejestrowy o opinie do biegłych w celu zbadania legalności procesu operacji transgranicznej
• Wydłużenie zakończenia się postępowanie o wydanie zaświadczenia o zgodności z prawem polskim reorganizacji transgranicznej do 3 miesięcy, z możliwością przedłużenia o kolejne 3 miesiące
• Prawo wspólników, wierzycieli i przedstawicieli pracowników do złożenia spółce uwag dotyczących planu operacji transgranicznej

Zapraszamy do kontaktu gdyby mieli Państwo pytania dotyczące dostępnych rozwiązań reorganizacji krajowych i transgranicznych.