Zakres kompetencji urzędu celno-skarbowego – ważny wyrok WSA w Krakowie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wydał wyrok (sygn. I SA/Kr 1127/20 z dnia 5 lutego 2021 r., wyrok nieprawomocny) dotyczący kompetencji administracji skarbowej oraz obowiązków podatników w zakresie dostarczania danych na wezwanie urzędów celno-skarbowych.

Urząd celno–skarbowy skierował do podatnika wezwanie o udostępnienie danych i dokumentów, na podstawie których podatnik przygotował deklarację PIT-8AR za 2019 r., w zakresie pozycji „wygrane w konkursach, grach i zakładach wzajemnych oraz nagrody związane ze sprzedażą premiową”. W szczególności przedmiotem zainteresowania organu podatkowego były dane uczestników danego zdarzenia, regulaminy oraz umowy, na podstawie których konkursy lub inne zdarzenia były organizowane.

Podatnik, reprezentowany przez Kancelarię Ożóg Tomczykowski (sprawę prowadził doradca podatkowy Wojciech Kotowski), złożył zażalenie na postanowienie urzędu celno–skarbowego, a następnie skargę do sądu administracyjnego na postanowienie Izby Administracji Skarbowej w Krakowie, utrzymujące w mocy postanowienie organu pierwszej instancji.

Podatnik argumentował że administracja podatkowa dąży do pozyskania danych w sposób przekraczający jej kompetencje. Urząd celno–skarbowy wskazał bowiem, że dane określone we wniosku mają służyć przeprowadzeniu czynności analitycznych, obejmujących poprawność wywiązywania się z obowiązków płatnika zryczałtowanego podatku dochodowego. Organ podatkowy powołał się przy tym na treść art. 45 ust. 1 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej („KAS”), która upoważnia organy KAS do przetwarzania informacji o zdarzeniach mających wpływ na powstanie lub wysokość m.in. zobowiązań podatkowych, jak również do występowania do tych podmiotów o udostępnienie dokumentów zawierających informacje, w tym dane osobowe.

Warto zwrócić uwagę, że działania analityczne prowadzone przez organy podatkowe na podstawie art. 45 ust. 1 ustawy o KAS są o wiele mniej sformalizowane od działań podejmowanych w ramach np. kontroli celno–skarbowej. Jednocześnie nie gwarantują podatnikowi czynnego uczestnictwa w prowadzonym postępowaniu. W ocenie podatnika, powołanie się przez organ podatkowy na działalność analityczną w istocie ukrywało rzeczywistą intencję weryfikacji prawidłowości jego rozliczeń podatkowych w PIT.

Sąd przyznał rację podatnikowi, wskazując, że organy podatkowe nie mogą żądać danych bez trybu właściwego dla celu ich pozyskania. Urząd celno–skarbowy nie może więc prowadzić postępowania dowodowego, pozyskując informacje na podstawie art. 45 ust. 1 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej. Przepis ten daje organom podatkowym możliwość uzyskania szybkiej i odformalizowanej informacji, ale nie może być interpretowany rozszerzająco. Organy podatkowe nie mogą zbierać materiału dowodowego przed wszczęciem jakiegokolwiek postępowania. Nie mogą też żądać od podatnika opracowania i przetworzenia informacji dla celów działalności analitycznej. W konsekwencji, sąd uznał, że działanie organów podatkowych było pozbawione podstawy prawnej i uchylił postanowienia organów podatkowych.

Wyrok WSA w Krakowie jest kolejnym elementem kształtującej się linii orzeczniczej, która potwierdza możliwość nie przekazywania organom podatkowym informacji, jeżeli żądanie ich przedstawienia nie jest oparte na właściwej podstawie prawnej.