Nadchodzi koniec sporów o podatek (PCC) przy przekształceniach spółek w spółki osobowe

NSA skierował do poszerzonego składu sędziów zapytanie, na które odpowiedź finalnie rozstrzygnie od jakiej podstawy powinien być liczony podatek od czynności cywilnoprawnych przy przekształceniach spółek w spółki osobowe. Uchwałą poszerzonego składu NSA będzie obowiązywała wszystkie sądy.

Istotą rozstrzygnięcia będzie postanowienie czy podatek od czynności cywilnoprawnych powinien być płacony od całego majątku spółki przekształcanej zgromadzonego w toku działalności, czy tylko od wnoszonych wkładów, przy przekształceniu. W grę wchodzą zatem bardzo duże kwoty.

Wątpliwości w tej sprawie narastały od dawna. Fiskus oraz sądy administracyjne prezentowały stanowiska niekorzystne dla podatników czyli uznające, że PCC powinien być płacony od całego majątku przekształcanej spółki.

Sprawę dla Dziennika Gazety Prawnej skomentował Jacek Wojtach z naszego zespołu CIT i Podatków Międzynarodowych:

Na gruncie przepisów o opodatkowaniu zmiany umów spółek PCC jest podatkiem od kapitału. Fiskus, a w ślad za nim duża część sądów administracyjnych zmieniali go jednak w podatek majątkowy, co skutkowało koniecznością dopłaty ogromnych kwot daniny. Nie miało to przy tym żadnego systemowego uzasadnienia, ponieważ w zakresie umów spółek PCC jest podatkiem od kapitału. Co więcej, w zupełnie niezrozumiały sposób różnicowało to spółki kapitałowe (które w przypadku przekształceń opodatkowane są wyłącznie od kapitału zakładowego) oraz osobowe (które według dotychczasowej wykładni podlegały opodatkowaniu od całego majątku uczestniczącego w przekształceniu).

Przykład

Spółka komandytowa podlegająca przekształceniu w spółkę jawną wykazuje wkłady wspólników w kwocie 100. Do tego jej majątek, odzwierciedlony w pozostałych pozycjach kapitałów własnych, wynosi 1000. W ramach przekształcenia wspólnicy podwyższają wkłady do 150, wnosząc dodatkowe środki pieniężne. Do tego spółka jawna przejmuje pozostały majątek spółki komandytowej w księgowej wartości 1000.

• Stanowisko fiskusa: 0,5% PCC płacone jest od 1000 majątku oraz 50 dodatkowych wkładów (pozostałe 100 dotychczasowych wkładów jest zwolnione z podatku, zakładając, że było już opodatkowane wcześniej). Podatek wynosi więc 5,25.
• Stanowisko podatników: 0,5% PCC płacone jest od 50 dodatkowych wkładów. Podatek wynosi więc 0,25.

Warto zaznaczyć, że gdyby spółka komandytowa była przekształcana w spółkę z o.o., to podatek bez żadnych wątpliwości wyniósłby 0,25.

Na czym może się oprzeć NSA

Po pierwsze, trzeba więc oczekiwać, że NSA w poszerzonym składzie przyjrzy się racjonalności dotychczasowych poglądów i nieuzasadnionemu dyskryminowaniu spółek osobowych. Ponadto, mimo dysproporcji rozstrzygnięć negatywnych dla podatników, stanowisko pozytywne jest paradoksalnie równie uzasadnione już na gruncie literalnej wykładni przepisów. NSA ma w swoim ręku wszystkie karty i  pozostaje mieć nadzieję, że przywróci równowagę.

Więcej na temat sprawy w artykule w Dzienniku Gazecie Prawnej.