Małżeństwo w końcu jak rodzina – korzystna zmiana w opodatkowaniu fundacji rodzinnych

Jak ostrzegaliśmy w ostatnich miesiącach w publikacjach naszych ekspertów, interpretacje podatkowe dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, zgodnie z którymi świadczenia wypłacane małżonkom będącymi fundatorami są częściowo opodatkowane PIT, wypaczały ideę fundacji rodzinnych. Teraz to stanowisko zostało zmienione.

Opodatkowanie w fundacji rodzinnej – małżeństwo jako fundatorzy

Punktem wyjścia do zrozumienia clou problemu jest przepis ustawy o fundacji rodzinnej (dalej: FundRodzU), który mówi, co należy rozumieć jako „mienie wniesione przez fundatora”, a co jako „mienie wniesione przez fundację rodzinną” (art. 28 FundRodzU). Zgodnie z tą regulacją „mienie wniesione przez fundatora” to mienie wniesione do fundacji rodzinnej w drodze darowizny albo spadku przez fundatora lub jego małżonka, zstępnych, wstępnych lub rodzeństwo. Z kolei „mieniem wniesionym przez fundację rodzinną” jest mienie wniesione do niej przez inne osoby.

Zakres zwolnienia z PIT świadczeń wypłacanych danemu fundatorowi wyznacza stosunek między „mieniem wniesionym przez fundatora” (licznik ułamka) a „mieniem wniesionym przez wszystkich fundatorów i fundację rodzinną” (mianownik ułamka). Jeśli ta proporcja wynosi 1, całe świadczenie korzysta z pełnego zwolnienia z PIT (art. 29 ust. 1 FundRodzU).

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej opublikował niekorzystne interpretacje podatkowe, zgodnie z którymi mienie wniesione do fundacji rodzinnej przez małżonka, zstępnych, wstępnych lub rodzeństwo danego fundatora można uznać za wniesione przez tego fundatora, tylko o ile małżonek, zstępni, wstępni lub rodzeństwo tego fundatora nie są jednocześnie pozostałymi fundatorami fundacji rodzinnej (interpretacje indywidualne z 18.8.2023 r., 0113-KDIPT2-3.4011.465.2023.1.JŚ oraz z 5.10.2023 r., 0114-KDIP3-1.4011.698.2023.3.MK1).

Idąc tym tokiem rozumowania, wniesienie przez obu fundatorów mienia do fundacji powoduje, że nie będzie przysługiwało fundatorom pełne zwolnienie z PIT. Czyli poza 15-proc. podatkiem CIT płatnym przez fundację należny będzie jeszcze podatek PIT płatny przez fundatorów (proporcjonalnie wg stawki od 0,1 do 10 proc.).

Korzyści podatkowe w fundacji rodzinnej – zmiana stanowiska

Teraz to stanowisko się zmieniło. Dyrektor KIS w odpowiedzi na jedną ze skarg do WSA na swoją interpretację wycofał się z takiego podejścia do przepisów ustawy o fundacji rodzinnej i ustawy o PIT. Tym samym potwierdził, że świadczenia wypłacane małżonkom będącym fundatorami fundacji rodzinnej są zwolnione z podatku dochodowego.

„(…) należy stwierdzić, że podatnik będący fundatorem fundacji rodzinnej i jednocześnie osobą, którą łączy z innym fundatorem tej fundacji relacja, o której mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (małżonek, wstępny, zstępny, pasierb, rodzeństwo, ojczym lub macocha), dla potrzeb zastosowania zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 157 w związku z ust. 49 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, może sumować proporcję wartości mienia, określoną w art. 27 ust. 4 ustawy o fundacji rodzinnej, wniesionego do fundacji rodzinnej przez siebie oraz przez tego innego fundatora” – napisał dyrektor KIS.

Czas na interpretację ogólną

– Słusznie zmieniona przez dyrektora KIS interpretacja dotyczy fundatorów małżonków, ale ten sam problem występuje w sytuacji, gdy fundatorami są również inne osoby z najbliższej rodziny nestora – komentuje dla Dziennika Gazety Prawnej ekspert naszej kancelarii, doradca podatkowy Jacek Wojtach. – Interpretacja ogólna lub objaśnienia podatkowe, których należy oczekiwać od fiskusa, powinny więc wprost wymienić wszystkie możliwe relacje rodzinne, w których łączenie wniesionego mienia do celów ustalania proporcji zwolnienia jest dopuszczalne. Mam też nadzieję, że intensywny przekaz medialny w sprawie małżonków fundatorów stanie się bodźcem do refleksji fiskusa przy kolejnych dyskusyjnych zagadnieniach fundacyjnych – dodaje.

– Bogactwo życia gospodarczego przerosło rozwiązania ustawowe i baza administracji skarbowej jest już pełna interpretacji dotyczących rozmaitych elementów funkcjonowania fundacji rodzinnych. Do kontrowersyjnych i nieuzasadnionych tez fiskusa należą np. brak zgody na uznanie najmu krótkoterminowego za dozwoloną działalność gospodarczą fundacji lub odmowa neutralności podatkowej wniesienia do niej darowizną wierzytelności pożyczkowych. Zaproponowane objaśnienia lub interpretacja ogólna mogłyby być dobrym narzędziem do zbiorczego wyjaśnienia tych kontrowersyjnych tematów – podsumował Jacek Wojtach.