W gruncie rzeczy – aktualności dla branży nieruchomości – czerwiec 2021

1. Uchwała NSA w sprawie kwalifikacji przychodów z najmu

24 maja 2021 r. Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale siedmiu sędziów (sygn. II FPS 1/21) odniósł się do kwalifikacji podatkowej przychodów z najmu, dzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze. „Siódemkowy” skład NSA ma istotne znaczenie – uchwały wydane przez NSA w takim składzie mają moc wiążącą i sądy administracyjne orzekające w podobnych sprawach będą stosowały takie samo podejście.

Pisemne uzasadnienie i argumentacja sądu nie została wciąż jeszcze opublikowane. Niemniej, z ustnych motywów rozstrzygnięcia wynika, że podatnik, który nie wprowadził wynajmowanych nieruchomości do ewidencji środków trwałych działalności gospodarczej, może opodatkowywać przychody z najmu na zasadach tzw. najmu prywatnego, niezależnie od chociażby liczby wynajmowanych nieruchomości. Organy podatkowe nie mogą podważać schematu przyjętego przez podatnika i nakazywać opodatkowania osiąganych w ten sposób przychodów w ramach działalności gospodarczej.

Wprawdzie od 1 stycznia br. zarówno najem prywatny, jak i najem w ramach działalności gospodarczej może być opodatkowany zryczałtowanym podatkiem dochodowym od przychodów ewidencjonowanych, jednak uchwała NSA pozwala na opodatkowanie przychodów w sposób bardziej elastyczny. Rozstrzygnięcie sądu stwarza możliwość dopasowania zasad opodatkowania do konkretnych potrzeb i oczekiwań podatnika.

2. Części wspólne nieruchomości związane z lokalem użytkowym nie muszą być opodatkowane najwyższa stawką podatku od nieruchomości – wyrok NSA

NSA rozstrzygnął w wyroku z dnia 8 kwietnia 2021 r. (III FSK 3017/21) kwestię opodatkowania podatkiem od nieruchomości części wspólnej nieruchomości związanej z wyodrębnionym lokalem użytkowym, w którym podatnik prowadzi działalność gospodarczą. W omawianej sprawie części wspólne nieruchomości to korytarze oraz hale garażowe. Organy podatkowe obu instancji twierdziły, że świetle ustawy o własności lokali, części wspólne budynku oraz udział w gruncie są prawem związanym z własnością lokalu użytkowego. Skoro dzielą byt prawny nabytych lokali, powinny więc być opodatkowane stawką jak od budynków związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.

NSA zwrócił jednak uwagę, że przedsiębiorcy nie mogą być obciążani wyższą stawką podatku jedynie z powodu posiadania nieruchomości, które nie służą im do prowadzenia działalności gospodarczej. Pogląd ten potwierdził Trybunał Konstytucyjny w wyroku sygn. SK 39/19 z 24 lutego 2021 r. W konsekwencji, należy uznać, że udział w częściach wspólnych budynku przynależny przedsiębiorcy z racji posiadania tytułu własności lokalu użytkowego nie przesądza, że muszą być one opodatkowane według tej samej stawki podatku co lokal użytkowy.

W konsekwencji, zdaniem sądu, treść przepisów prawa nie daje podstaw do automatycznego przyjęcia tożsamej stawki opodatkowania dla lokalu oraz części wspólnych budynku, w którym lokal ten się znajduje. Orzeczenie to wskazuje również, że wyrok Trybunału w sprawie SK 39/19 może mieć znaczenie dla szerszego grona przedsiębiorców i spraw, niż wynikałoby to z zakresu rozpatrywanej wówczas sprawy.

3. Czy rolowany VAT ulega przedawnieniu? Zmiana poglądu w orzecznictwie NSA.

Przepisy Ordynacji podatkowej dotyczące przedawnienia zobowiązań podatkowych nie ograniczają prawa podatnika do wykazania nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w podatku od towarów i usług, w sytuacji kiedy podatnik systematycznie przenosi tę nadwyżkę z miesiąca na miesiąc. Takie orzeczenie wydał NSA w sprawie o sygn. I FSK 126/20. Sąd stwierdził, że organy podatkowe nie mogą zweryfikować poprawności odliczenia podatku naliczonego, wykazanego w przedawnionym już okresie rozliczeniowym. Nie oznacza to jednak, że kwota ta uległa przedawnieniu, jeżeli została przeniesiona na kolejny okres rozliczeniowy.

Powyższe orzeczenie jest więc niezwykle korzystne dla podatników. Zgodnie z argumentacją sądu, urząd skarbowy nie może kwestionować zadeklarowanej przez podatnika wysokości nadwyżki naliczonego VAT nad podatkiem należnym, jeżeli wynika z faktur ujętych w okresie rozliczeniowym który uległ przedawnieniu. Zdaniem sądu, organy podatkowe mają wszelkie narzędzia ku temu by zmieniać – przed upływem terminu przedawnienia – ewentualnie wadliwe rozliczenia podatnika w zakresie VAT.

Co istotne, wyrok NSA przyjmuje stanowisko zasadniczo odmienne od kształtującej się linii dotychczasowych orzeczeń w analogicznych sprawach (np. wyrok NSA z 14 stycznia 2020 r., sygn. I FSK 685/19). W obowiązującej w Polsce strukturze sądownictwa administracyjnego incydentalny wyrok NSA nie wiąże innych składów sądów. Nie można jednak wykluczyć, że orzeczenie NSA stanowi zwiastun zmian w orzecznictwie sądów administracyjnych w tej kwestii.