Dania na wynos opodatkowane stawką 5% VAT – uchwała NSA zgodna oczekiwaniami branży gastronomicznej

Uchwałą z dnia 24 czerwca 2024 r. (sygn. I FPS 1/24), NSA orzekł, że w stanie faktycznym i prawnym od 24 czerwca 2016 r. do 30 czerwca 2020 r. czynność dostawy posiłków i dań realizowana przez podatnika w systemach takich jak np. „drive in”, „walk through”, „in-store” oraz „food court” (w tej części, w której sprzedaż była realizowana „na wynos”) powinna być opodatkowana obniżoną stawką 5%.

Sprawa opodatkowania sprzedaży na wynos była już przedmiotem analizy orzeczniczej. W stanie prawnym obowiązującym do 24 czerwca 2016 r. NSA wielokrotnie przyznawał rację podatnikom, uznając za właściwą stawkę podatku VAT 5% dla sprzedaży realizowanej na wynos. W tamtym stanie prawnym rozstrzygnięcia opierały się jednak w dużej mierze na naruszanej przez organy podatkowe zasadzie zaufania podatników do organów, bowiem po latach korzystnych interpretacji podatkowych, organy zaczęły uznawać możliwość stosowania stawki obniżonej za niedopuszczalną. Zmianę przypieczętowała ostatecznie interpretacja ogólna Ministra Finansów Nr PT1.050.3.2016.156  z dnia 24 czerwca 2016 r. w sprawie stosowania właściwej stawki podatku od towarów i usług dla sprzedaży posiłków i dań przez placówki gastronomiczne – nakazująca stosowanie stawki 8%.

Dzisiejsza uchwała dotyczy właśnie stanu prawnego po interpretacji ogólnej. Warto przy tym pamiętać, że poza interpretacją ogólną, w stanie prawnym nie zaistniały żadne inne zmiany w stosunku do wcześniejszego okresu.

Po równo ośmiu latach od wydania interpretacji ogólnej, NSA wydał uchwałę, która jest w pełni zgodna z oczekiwaniami branży gastronomicznej i potwierdza – wydawało się – ugruntowaną już linię orzeczniczą sądów administracyjnych. Sąd administracyjne odwoływały się przede wszystkim do wyroku TSUE z 22 kwietnia 2021 r. w sprawie C-703/19. Organy podatkowe nie podzielały jednak tego stanowiska, konsekwentnie odmawiając podatnikom nadpłat w przypadku dokonywanych korekt VAT ze stawki 8 na 5%.

Uchwała NSA nie pozostawia żadnych wątpliwości co do prawidłowości działania podatników, potwierdzając możliwość korzystania z obniżonej stawki VAT w przypadku sprzedaży realizowanej na wynos. Stanowi również dopełnienie niedawnego wyroku TSUE z dnia 21 marca 2024 roku w sprawie C-606/22, w którym TSUE dopuścił możliwość skorygowania VAT przez podatnika, nawet jeśli nie ma on możliwości skorygowania podatku VAT na dokumencie sprzedaży i zwrotu podatku nadpłaconego w cenie przez ostatecznego odbiorcę.

Otwarte pozostaje pytanie, czy nowa uchwała będzie wystarczająca dla organów podatkowych.
 

FAQ

Kiedy sprzedaż posiłków „na wynos” może być opodatkowana stawką 5% VAT?

Zgodnie z uchwałą NSA z 24 czerwca 2024 r. (sygn. I FPS 1/24) sprzedaż posiłków i dań realizowana przez gastronomię w formach „na wynos” – np. „drive in”, „walk through”, „food court” – w okresie od 24 czerwca 2016 r. do 30 czerwca 2020 r. może być opodatkowana stawką 5 % VAT.

Dlaczego branża gastronomiczna oczekiwała tej uchwały?

Ponieważ w przeszłości interpretacje i orzecznictwo były niejednolite: przed 24 czerwca 2016 r. sądy przyznawały stawkę 5 %, potem organy podatkowe nakazały stosować stawkę 8 % (interpretacja ogólna MF z 24 czerwca 2016 r.). Uchwała NSA potwierdziła linię zgodną z oczekiwaniami branży.

Czy uchwała odnosi się także do okresu po 30 czerwca 2020 r.?

Uchwała wskazuje wyraźnie, że dotyczy stanu prawnego od 24 czerwca 2016 r. do 30 czerwca 2020 r. Nie obejmuje wprost okresów późniejszych.

Na czym polegało stanowisko organów podatkowych po 24 czerwca 2016 r.?

Interpretacja ogólna MF (PT1.050.3.2016.156 z 24 czerwca 2016 r.) nakazywała stosowanie stawki 8 % VAT dla posiłków i dań sprzedawanych przez placówki gastronomiczne, co było sprzeczne z wcześniejszym orzecznictwem i oczekiwaniami branży.

Czy decyzja NSA automatycznie oznacza, że każdy podatnik może skorygować VAT z 8 % na 5 %?

Uchwała wyjaśnia i potwierdza prawo do stawki 5 % w analizowanym okresie, ale nie przesądza automatycznie wszystkich przypadków — konieczne jest sprawdzenie konkretnego stanu faktycznego.

Jakie implikacje ma ta uchwała dla praktyki podatkowej w gastronomii?

Daje branży gastronomicznej podstawę do korekty rozliczeń VAT za wskazany okres lub żądania zwrotu nadpłaty, o ile spełnione są warunki stawki 5 %.
Czy sądy unijne (Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej) miały wpływ na decyzję NSA?
Tak — uchwała powołuje się na wyrok TSUE z 2 kwietnia 2021 r. (C-703/19) oraz na wyrok z 21 marca 2024 r. (C-606/22), które wspierają możliwość korekty stawki i zwrotu VAT.

Czy uchwała rozwiązuje wszystkie spory dotyczące stawki VAT na dania na wynos?

Nie do końca — choć uchwała znacząco wzmacnia pozycję podatników, artykuł wskazuje, że pozostaje otwarte pytanie, czy organy podatkowe będą ją uznawać we wszystkich przypadkach.

Jakie działania powinni podjąć przedsiębiorcy gastronomiczni?

Powinni przeanalizować swoje rozliczenia za okres 24.06.2016–30.06.2020, sprawdzić czy sprzedaż miała charakter „na wynos”, oraz rozważyć korektę deklaracji VAT lub zgłoszenie roszczenia o zwrot nadpłaconego podatku.

Gdzie można znaleźć pełny tekst uchwały i dalsze informacje?

Pełny tekst uchwały NSA (sygn. I FPS 1/24) oraz analiza dostępne są na stronie kancelarii oraz w zasobach prawa podatkowego; dodatkowo warto skonsultować się z doradcą podatkowym.